Organ nakillerinde canlı vericinin haklarına "özel koruyucu"

Canlı vericili organ nakil yapılan bütün merkezlerde, Sağlık Bakanlığınca standartları belirlenen bir personel "canlı verici hakları koruyucusu" olarak görevlendirilecek.

Sağlık Bakanlığınca hazırlanan Organ Nakli Hizmetleri Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı.

Buna göre, organ nakli hizmetlerinin düzenlenmesi, organ nakli merkezlerinin ve organ kaynağı merkezlerinin tesisi, hizmet ve personel standartlarının belirlenmesi, bunların açılması, eğitim vermeleri, denetlenmeleri, kapanmaları ve organ nakli ve bağışı ile ilgili diğer bütün faaliyetlerin yürütülmesinde uyulması gereken usul ve esaslar yeniden düzenlendi.

Bu kapsamda oluşturulacak komisyonlar, görev alanına giren organ nakillerinde danışmanlık yapacak ve ulusal stratejilerin belirlenmesinde görev alacak.

İllerdeki Organ Nakli Değerlendirme Etik Komisyonu canlı vericiden organ nakillerinin etik açıdan uygunluğunu denetleyecek.

- Organ ticareti şüphesi olursa komisyona başvuru şartı koyulabilecek

Türkiye'de canlıdan organ nakli hizmetinden faydalanmak isteyen ve organ ticareti veyahut organ kaçakçılığı şüphesi bulunan riskli bölgelerden sağlık turizmi kapsamında gelen kişilere, Organ Nakli Değerlendirme Etik Komisyonu'na başvuru şartı koyulabilecek.

Bu kişilerin Türkiye'de organ nakli hizmetlerinden faydalanmalarına ilişkin sınırlandırmalar getirebilecek.

Riskli bölgeler ve alınacak tedbirler, Ulusal Organ Nakli Etik Kurulunun önerisi ile Bakanlık tarafından belirlenecek.

- Canlı verici hakları koruyucusu görevlendirilecek

Canlı vericili nakil yapılan bütün merkezlerde, Sağlık Bakanlığınca standartları belirlenen bir personel "canlı verici hakları koruyucusu" olarak görevlendirilecek. Bu personel, canlı verici adaylarının tıbbi, etik açıdan haklarının korunması ve savunulması amacıyla görev yapacak.

Canlı verici hakları koruyucusu, çalışmalarında bağımsız olacak ve Bakanlığa karşı sorumlu olacak. Bu personelin göreve gelmesi ve görevden ayrılması yalnızca Bakanlığın uygun görüşü ile mümkün olacak.

Organ nakli merkezleri, canlı verici hakları koruyucusuna iş ve işlemlerinde yardımcı olmak zorunda olacak ve faaliyetleri zorlaştırıcı tutumlarıyla işlemlerin aksamasına yol açan merkezlerin faaliyet izni ile ilgili bilimsel komisyonun kararına göre işlem yapılabilecek.

- Organ dağıtımında adalet, Ulusal Koordinasyon Sistemi'yle sağlanacak

Bağışlanan kadavra organlarının dağıtımında mevcut sistemin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması için de Ulusal Organ Nakli ve Bağışı Koordinasyon Sistemi Uygulama Rehberi tanımlandı. Beyin ölümünden organ nakline kadarki bütün süreçler bu rehberde tanımlanacak ve sistemde yer alan bütün unsurların görev alanları ve sorumlulukları burada düzenlenecek.

Organ nakli hizmetleri alanında çalışan kurum ve kuruluşlar arasında gerekli koordinasyonu sağlamak, çalışmaların verimliliğini ve ölüden bağışlanan organ sayısını arttırmak, bilimsel kurallara göre ve tıbbi etik anlayışına uygun, organ dağıtımında adaleti sağlamak üzere Ulusal Koordinasyon Sistemi oluşturulacak.

Oluşturulacak organ nakli merkezlerine, kalite yönetim sistemi tanımlanacak, merkezlerde gerçekleştirilen iş ve işlemlerde standart sağlanacak.

Konuyla ilgili cerrahi eğitim, Sağlık Bakanlığının onayı ve bilgisi olmadan yapılamayacak ve eğitim standartları Bakanlık tarafından belirlenecek.